13.04.2023
Program Profilaktyka 40 PLUS - pakiet nieodpłatnych badań
Program Profilaktyka 40 PLUS
Profilaktyka 40 PLUS – bezpłatny program diagnostyczny skierowany do osób po 40. roku życia polegający na wykonaniu pakietu badań laboratoryjnych. Głównym założeniem programu jest profilaktyka osób w średnim wieku w celu kompleksowej oceny stanu zdrowia osób poddających się badaniu oraz wykrycia zaburzeń, które umożliwią szczegółowe ukierunkowanie dalszej diagnostyki.
W skład programu Profilaktyka 40 PLUS wchodzą 3 oddzielne pakiety badań laboratoryjnych: pakiet dla mężczyzn, pakiet dla kobiet oraz badania wspólne. Program realizowany jest przez Narodowy Fundusz Zdrowia oraz Ministerstwo Zdrowia.
Program badań profilaktycznych dla Polaków od 40. roku życia. zaczął się 1 lipca 2021 r. i został przedłużony do 30.06.2024 r.
Dodatkowo od 01 lipca 2023 r. osoby, które wykonały już badania - będą mogły wykonać je ponownie - po 12 miesiącach od pierwszych. Skierowanie na kolejne badania będzie generowane automatycznie przez system po upływie 12 miesięcy.
Dawka wiedzy dot. programu:
1. Kto może skorzystać z badań?
Do programu kwalifikują się osoby, które:
Podstawą wykonania badań jest e-skierowanie, które zostanie wygenerowane po uprzednim uzupełnieniu ankiety.
2. Badania 40 PLUS – rejestracja
W celu uzyskania skierowania na bezpłatne badania laboratoryjne w ramach programu Profilaktyka 40 PLUS należy zalogować się na Internetowe Konto Pacjenta i wypełnić ankietę lub odpowiedzieć telefonicznie na pytania zadawane przez konsultanta (infolinia: 989).
Na podstawie udzielonych odpowiedzi zostanie wygenerowany kod e-skierowania oraz pakiet badań diagnostycznych, który może różnić się wśród osób ankietowanych, chociażby ze względu na płeć, choroby kardiometaboliczne lub choroby nowotworowe występujące w rodzinie.
Na podstawie numeru PESEL oraz kodu e-skierowania zostaną wykonane badania laboratoryjne z powierzonego materiału. Należy pamiętać, aby na badanie zgłosić się na czczo.
3. Gdzie można zapisać się, aby wykonać badania?
Aby skorzystać z badań zaleconych w ramach programu, należy zgłosić się do jednego z uczestniczących w programie laboratoriów z dokumentem tożsamości z numerem PESEL oraz kodem z e-skierowania (szczegóły podane są na stronie pacjent.gov.pl – link do strony).
Badania mogą zostać wykonane w SPZOZ Pomiechówek, jednakże rekomendujemy kontakt w celu potwierdzenia uzyskania e-skierowania, rodzaju badań w nim zawartych oraz umówienia terminu badania.
4. Badania w ramach pakietu profilaktycznego 40 PLUS
5. Jak przygotować się do badań?
Pobranie krwi
Na badanie należy zgłosić się na czczo.
W miarę możliwości badanie należy przeprowadzić przed przyjęciem porannej porcji leków, taką decyzję należy zawsze skonsultować z lekarzem.
Przed pobraniem krwi zaleca się wypicie od 1 do 2 szklanek wody (czystej, bezsmakowej - najlepiej lekko gazowanej), ponieważ zapobiega to odwodnieniu organizmu (żyły przy odwodnieniu stają się mniej widoczne). Woda powoduje, że żyły są lepiej uwypuklone - dzięki czemu łatwiej dokonać wkłucia i pobrać materiał do badania.
Zaleca się, by ostatni posiłek poprzedniego dnia był spożyty nie później niż o godz.18.00.
Bezpośrednio przed pobraniem wskazany jest 10-15 minutowy odpoczynek.
Pobranie kału – krok po kroku
Przed wykonaniem pobrania kału na badanie, należy wcześniej zaopatrzyć się w specjalny pojemnik z przytwierdzoną do nakrętki łopatką oraz czyste, suche naczynie (basen, ewentualnie plastikowy jednorazowy pojemnik).
na 2 dni przed badaniem nie należy spożywać alkoholu i aspiryny, ponieważ mogą spowodować podrażnienie przewodu pokarmowego.
W dniu pobrania próbki należy opróżnić pęcherz moczowy, a następnie oddać kał do przygotowanego wcześniej czystego suchego pojemnika.
Jeśli w kale widoczne są pasożyty należy oddzielić je od próbki, wypłukać wodą i przesłać do laboratorium w oddzielnym pojemniku zawierającym niewielką ilość wody lub soli fizjologicznej.
Za pomocą łopatki z nakrętki pojemnika należy pobrać małe próbki kału z kilku punktów, szczególnie tych zawierających np. krew, śluz lub ropę.
Całkowita ilość kału w pojemniku powinna odpowiadać wielkości orzecha laskowego, a jeśli kał jest płynny objętość próbki powinna wynosić 2-3 ml.
Próbkę należy przekazać do punktu pobrań w możliwie najkrótszym czasie od momentu pobrania. Jeżeli czas od pobrania do dostarczenia przekracza 2 godziny, próbkę należy przechowywać w lodówce.
Badania nie wykonuje się w przypadku występowania krwawiących hemoroidów oraz podczas trwania miesiączki ani 2 dni przed nią lub po niej.
Pobranie moczu – krok po kroku
Przed badaniem moczu należy zaopatrzyć się w pojemnik jednorazowy.
Przed pobraniem próbki moczu należy pozbyć się z powierzchni ciała bakterii, które, po dostaniu się do próbki mogą zafałszować wyniki badań, tj. dokładnie, ciepłą wodą z mydłem umyć ręce, a następnie ujście cewki moczowej (u kobiet w okolicach sromu, od przodu w kierunku odbytu, a u mężczyzn żołądź po odsunięciu napletka). Do wytarcia ujścia cewki moczowej powinien zostać użyty jednorazowy ręcznik.
W dniu badania - mocz pobiera się rano po nocnym spoczynku. Do pojemnika oddaje się mocz z tzw. „środkowego strumienia” - najpierw należy oddać pierwszą niewielką ilość moczu do toalety, a dopiero potem pobrać mocz do pojemnika. Końcową porcję moczu należy znowu oddać do toalety.
W pojemniku powinno zostać oddane od 50 do 100 mililitrów moczu.
Pojemnik z pobraną próbką moczu należy szczelnie zamknąć i jak najszybciej dostarczyć. Jeśli nie można tego zrobić od razu, należy umieścić naczynie w lodówce i przynieść je do zbadania jak tylko będzie to możliwe. W przypadku badania na posiew próbka nie może pozostawać w lodówce dłużej niż 2 godziny.
Badania nie wykonuje się podczas trwania miesiączki ani 2 dni po niej.
6. Jakie informacje uzyskamy po wykonaniu powyższych badań?
Morfologia krwi jest badaniem które służy do oceny ogólnego stanu zdrowia, ogólnej kondycji organizmu. Pozwala również wykluczyć choroby hematologiczne lub zaburzeń odporności.
Cholesterol całkowity to związek chemiczny, który jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu np. do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego i hormonalnego. Jednakże jego zbyt wysoki poziom w organizmie może zwiększać ryzyko zawału i udaru. Cholesterol jest dostarczany do organizmu wraz z pożywieniem, a także jest produkowany przez sam organizm z innych związków tłuszczowych. Na podstawie wyniku stężenia cholesterolu całkowitego lub/i lipidogramu wnioskować można o stanie gospodarki lipidowej i zaburzeniach metabolicznych, a co za tym idzie ryzyku rozwoju miażdżycy tętnic i powikłań sercowo- naczyniowych.
Oznaczenie stężenia glukozy we krwi służy do oceny metabolizmu węglowodanów - poziom stężenia glukozy we krwi wynika z rozpadu węglowodanów przyjmowanych wraz z pożywieniem i konwersji glikogenu do glukozy w wątrobie. Oznaczenie stężenia glukozy we krwi jest podstawowym badaniem w rozpoznawaniu i monitorowaniu leczenia choroby metabolicznej - cukrzycy.
Oznaczenie aktywności enzymów – AST, ALT i GGTP pozwala na ocenę funkcji wątroby i dróg żółciowych. Badanie AST wykonuje się w celu diagnostyki, oceny i różnicowania chorób wątroby. Badanie to przydatne jest w diagnostyce ostrych i przewlekłych stanów zapalnych wątroby. Badanie ALT umożliwia rozpoznawanie, różnicowanie i ocenę ciężkości chorób wątroby. Badanie GGTP przydatne jest w diagnostyce chorób dróg żółciowych i wątroby.
Kreatynina w surowicy oraz moczu,jest produktem przemian metabolicznych białka, stanowiącym obok mocznika jeden z głównych związków azotowych we krwi. Badanie stężenia kreatyniny wykonuje się głownie w celu oceny czynności nerek (stopień wydolności nerek) lub narażenia na działanie toksyn, przyjmowania uszkadzających je leków.
Kwas moczowy jest produktem rozpadu puryn w organizmie (puryny to związki organiczne zawierające azot). Kwas moczowy jest naturalnym składnikiem ludzkiej krwi. Niewielka ilość puryn dostaje się do organizmu również podczas jedzenia i picia (pokarmy zawierające puryny: wątróbka, dziczyzna, owoce morza, suszony groszek, fasola, piwo), co może to prowadzić do zwiększenia stężenia kwasu moczowego we krwi lub do tak zwanej hiperurykemii. Na podstawie pomiaru stężenia kwasu moczowego we krwi wnioskuje się o stopniu wydolności nerek oraz w badaniu diagnostyki dny moczanowej i monitorowaniu chorób rozrostowych.
Badanie ogólne moczu jest podstawowym badaniem przesiewowym, diagnostycznym i kontrolnym. Stosowane jest w diagnostyce chorób nerek i układu moczowego oraz w celu diagnostyki nieprawidłowości przemian metabolicznych organizmu wpływających na skład moczu.
Badanie w kierunku wykrycia krwi utajonej w kale jest badaniem przesiewowym, które ma na celu wykrycie zmian przednowotworowych lub nowotworowych w jelicie grubym, a także jest pomocne w określeniu drogi utraty żelaza u osób z niedoborem żelaza.
Pomiar PSA całkowity (ang. Prostate Specific Antygen) dedykowany jest wyłącznie mężczyznom. Badanie to pomocne jest w diagnostyce, leczeniu i monitorowaniu przerostu prostaty raka i raka prostaty.
Wskaźnik masy ciała (ang. Body Mass Index, BMI) stanowi stosunek wagi ciała do wzrostu. Normy wskaźnika BMI wyznaczyła Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), jednakże zakres wartości wskaźnika BMI został opracowany wyłącznie dla osób dorosłych i nie może być stosowany u dzieci. Im wyższy współczynnik BMI, tym wyższe ryzyko wystąpienia chorób związanych z nadmierną masą ciała np. choroby serca, cukrzyca typu 2, nadciśnienie tętnicze, miażdżyca oraz zapalenia mięśni i stawów.
Zakresy wartości BMI (kg/m²):
Pożądany zakres wartości BMI zależy również od wieku i wynosi odpowiednio:
Źródło:
Ministerstwo Zdrowia | Profilaktyka 40 Plus | https://www.gov.pl/web/zdrowie/profilaktyka-40-plus [dostęp 2023-04-12].
Narodowy Fundusz Zdrowia | Profilaktyka 40 Plus | http://nfz-warszawa.pl/dla-pacjenta/profilaktyka-40-plus/ [dostęp 2023-04-12].
WHO | Mean Body Mass Index (BMI), WHO [dostęp 2023-04-12].
Grimm i inni, Żywienie. Atlas i podręcznik, wyd. 1 pol., Wrocław: Elsevier Urban & Partner, 2012, ISBN 978-83-7609-653-7, OCLC 812586971.
#profilaktyka #40+ #40plus
ul. Słoneczna 51
05-180 Pomiechówek
przychodnia@spzozpomiechowek.pl
POZ: 22 785 41 20, Stomatologia: 22 774 75 70
strona główna